Groei containerbinnenvaart vraagt om moderne inrichting havengeld

Er is een grote diversiteit in de havengeldsystematiek die wordt toegepast in Nederland. Bij enkele havens zoals Amsterdam, Heerenveen en Meppel vormt de grondslag zelfs een barrière om bundeling toe te passen in de containerlogistiek.

STC-NESTRA, onderdeel van de STC-Group, raadt aan om de stelsels aan te passen, waarbij tarieven worden gedifferentieerd naar het aantal overgeslagen containers of naar de werkelijke verblijftijd van binnenschepen. Tot deze conclusie komt STC-NESTRA na het uitvoeren van een landelijke analyse naar de havengeldsystematiek in de Nederlandse zee-en binnenhavens in relatie tot kansen voor het ontwikkelen van innovatieve bundelingsconcepten voor containerbinnenvaart.

Martin Quispel van STC-NESTRA: “Gunstige randvoorwaarden voor bundeling in containervaart leiden tot positieve effecten voor de regionale economie en het milieu. Opvallend is dat voor een aantal terminals geen havengeld betaald hoeft te worden door operators. En juist bij deze terminals worden innovatieve bundelingsconcepten toegepast, bijvoorbeeld in Nijmegen en Oosterhout. In het algemeen is de aanbeveling om de huidige havengeldsystematiek kritisch tegen het licht te houden vanuit een corridorperspectief. Past de systematiek nog bij beleidsdoelstellingen zoals het stimuleren van de regionale economie en het stimuleren van duurzaam vervoer? Daarbij biedt harmonisatie en innovatie door middel van moderne ICT-technieken kansen om de havengelden beter te organiseren, tegen lagere kosten en met minder administratieve lasten voor de binnenvaartoperators.”

Initiatieven voor modernisering en uniformering
De Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) benadrukt dat zij voorstander is van uniformering en standaardisering van zowel de havenverordening als de havengeldverordening. De havenverordening kent al een model dat in samenwerking met VNG is opgesteld, waarbij de havens de eigen inkleuring en verantwoordelijkheid kunnen behouden. De NVB juicht de initiatieven toe die in een aantal regio’s/provincies (Limburg, Twente, Zwolle-Kampen-Meppel) worden genomen, inzake samenwerking om te komen tot regionale/provinciale harmonisering van onder andere een verbeterde binnenhavengeldregeling voor containers, droge lading en vloeibare producten. “De NVB zal aan de hand van de onderzoeksresultaten de gemeenten en havens bewust maken van het feit dat de huidige gehanteerde binnenhavengeldregeling een drempel kan zijn voor innovatieve bundelingsconcepten”, aldus Marijke van Haaren, voorzitter van de NVB.

De NVB wil met haar leden de komende tijd actief aan de slag met de uniformering van havengeldverordeningen, waarbij de nadruk zal liggen op de grondslagen en niet zozeer op de tarieven. Wanneer een model voor de havengeldverordening ontworpen is, kunnen de havens hier zelf hun eigen inkleuring aangeven.

Kosten voor havengeld bepalend voor vervoersconcept
Operators passen steeds vaker bundelingsconcepten toe om containers efficiënter en met hogere betrouwbaarheid te vervoeren tussen de zeehavens en bestemmingen in het achterland. Deze ontwikkeling betekent wel dat schepen meerdere havens aandoen tijdens een omloop. Het gaat om de verdere ontwikkeling van ‘inland hubs’ en ‘hoppen’ van binnenschepen langs meerdere inland terminals. Daardoor neemt ook de frequentie van de vervoersdiensten toe, waardoor verladers meer mogelijkheden krijgen om containers te vervoeren per binnenschip. De lagere kosten en hogere kwaliteit leiden tot groei van containervervoer via binnenvaart.

Onderzoeksresultaten
De landelijke analyse die in opdracht van Connekt is uitgevoerd door STC-NESTRA wijst op een grote diversiteit aan het type heffingsgrondslagen en de hoogte van kosten voor operators. Uit analyse van verordeningen van gemeenten en havenbedrijven blijkt dat heffingsgrondslagen uiteen lopen tussen berekeningen op basis van ton laadvermogen of waterverplaatsing van het binnenvaartschip, per ton overgeslagen lading, per TEU, per container (vol of leeg), of een combinatie van voorgaande grondslagen. Bij enkele havens leidt dit tot relatief hoge kosten voor havengeld bij incidentele overslag van kleine hoeveelheden containers. Het gaat om de havens Amsterdam, Harderwijk, Heerenveen, Hengelo en Meppel. Deze situatie vormt een barrière volgens geïnterviewde barge/terminal operators.

Download het rapport hier.