Geplaatst op 04 mei 2020
The art of a #SmartRestart: Hoe gaan we de mobiliteit na de Intelligent Lockdown slim herstarten? Hoe werkt ons vervoer in een 1,5 meter economie? Hoe kunnen we de angst voor OV wegnemen en gedeelde mobiliteit juist stimuleren?
Over die vragen bogen ruim 50 leden van Connekt zich op donderdag 30 april tijdens een online netwerkbrainstorm. Doel: een gezamenlijke roadmap ‘Smart Restart’ voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Bij de start van de sessie riep Eric Mink, programmamanager MaaS, de Connektleden op om het ministerie te helpen en te verrassen: “Als ministerie zijn we normaalgesproken met de lange termijn bezig, jullie met de korte. Maar nu lijkt het omgekeerd: nu zijn jullie met de middellange termijn bezig, en wij met de korte. Help ons, verras ons, hopelijk kunnen we onze mobiliteitsdoelen samen verder brengen.”
Waarom en wanneer
De coronacrisis brengt nieuwe en grote uitdagingen met zich mee. In alle hectiek voelt Connekt, als onafhankelijk netwerk voor duurzame bereikbaarheid in mobiliteit en logistiek, de verantwoordelijkheid om met alle kennis en expertise van de leden te doorgronden wat die uitdagingen betekenen voor onze mobiliteit. En vooral ook: hoe kunnen we de positieve effecten van de coronacrisis vasthouden? Nu we vanwege de coronamaatregelen meer en vaker thuiswerken, zijn de files verdwenen en is de lucht schoner dan ooit. In online break-outs bespraken we drie onderwerpen: de Mobility Footprint, Mobility as a Service en 1,5 meter mobiliteit in de stad.
Tipje van de sluier: kort verslag van de break-outs op 30 april
Anderhalve meter-realiteit in de stad
Momenteel hanteren we in Nederland een belangrijke spelregel; 1,5 meter afstand van elkaar houden. De ‘noodzakelijke’ vervoersstromen van mensen kennen we grotendeels, maar daarnaast is het nodig om te kijken hoe we omgaan met de ‘spontane’ bewegingen van mensen in de stad. Welke gedragsregels kunnen we met elkaar opstellen voor een optimale bewegingsvrijheid? Op basis van begrip en toepassing van gedragsdata zijn we in staat te plannen en prioriteren, zoals dat ook al binnen de logistiek wordt gedaan. De Connektleden adviseren hiervoor aanvullende spelregels en het stimuleren van goed gedrag door ambassadeurs en beloningssystemen.
Belangrijke factoren die gedrag kunnen sturen zijn:
- Ruimtelijke inrichting/ openbare ruimte:
Meer ruimte voor, en het scheiden van fietser en voetganger ten koste van de auto. Dit kan eerst tijdelijk met hekwerk, later in ruimtelijke inrichting; - Data rondom gedrag binnen de stad. Het gebruiken/inzetten van de data (bijv. voor apps) brengt veel juridische en veiligheidsuitdagingen met zich mee.
- Duidelijke (nood) wet- en regelgeving in samenspraak met kennisinstellingen en private sector. Daarbij zijn heldere communicatieafspraken noodzakelijk voor de verschillende overheidslagen (nationaal/regionaal/lokaal).
Ook hier rekeninghouden met de juridische haalbaarheid.
Mobility Footprint
Slim, schoon en veilig betekent meer dan voorheen. Schoon als in uitstoot EN hygiënisch qua besmettingsgevaar. Veilig als in minder verkeersongelukken EN reizigers niet blootstellen aan besmettingsgevaar.
Bij het definiëren van het gewenste reisgedrag is het goed om een onderscheid te maken tussen de korte en de lange termijn. Voor de korte termijn geldt dat we zo min mogelijk reizen en dus thuiswerken, tenzij het niet anders mogelijk is. Voor de lange termijn is het wenselijk te zoeken naar de juiste balans, zodat er sprake kan zijn van optimaal thuiswerken. Mensen kiezen dan bewust of het wel of niet nodig is om te reizen. Om mensen zover te krijgen dat zij meer thuis gaan werken, moeten de randvoorwaarden goed zijn. Hoe maken we thuiswerken net zo aantrekkelijk als werken op kantoor (rust, ruimte, ergonomie, financieel)? De voordelen van het thuiswerken vertalen naar de persoonlijke levenssfeer van mensen, zal een positief effect hebben op het bewerkstelligen van de gewenste gedragsverandering.
Algemeen aandachtspunt: aangezien de protocollen door nieuwe inzichten rond corona vaak wijzigen, is het noodzakelijk dat we ons snel kunnen aanpassen aan veranderingen. Bijvoorbeeld door eens per twee weken de spelregels te herzien.
Mobility as a Service
Vanwege hygiëne en besmettingsgevaar zullen mensen eerder geneigd zijn de auto in te stappen. Hoe kunnen we dan toch een gedragsverandering bewerkstelligen? Het gaat erom dat mensen bewust gaan reizen: je moet zicht krijgen op de hele keten voordat je begint aan de reis. Het is daarbij belangrijk om de reiziger te kennen. Voor de versnelling van Mobility as a Service is een ecosysteem nodig waarin alle initiatieven en belangen gebundeld zijn en aansprakelijkheid goed geregeld is. Omdat marktpartijen nu nog vaak los van elkaar stappen zetten, is er regie nodig en meer verbinding tussen bedrijfsleven en overheid. Werk vanuit een gezamenlijk doel. Ook hierbij is er een onderscheid tussen de korte termijn – de periode nu die eindigt met een werkend coronavaccin – en de lange termijn.
Enkele ideeën voor vervolg
Tijdens de geanimeerde discussies kwamen mooie ideeën naar voren. Zoals een convenant waarin de leden van Connekt spelregels opstellen om reizen tijdens de spits tegen te gaan. Als alle leden tussen 08:00 en 10:00 alleen online-vergaderingen plannen, maken we niet alleen een statement, maar ook duurzame impact. Of het uitbreiden van het zwarte fietsenplan door gamefication toe te passen en puntenverzameling. Met meer fietsen op de weg moeten we nadenken over de infrastructuur. Kunnen we naar autoluwe steden?
Dank
Hartelijk dank aan alle leden voor jullie waardevolle input! De Connekt Smart Mobility Committee verwerkt de uitkomsten in de ‘Roadmap Smart Restart’. Connekt biedt deze Roadmap op 14 mei aan aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.