Connekt Talk: Mobiliteit en zonne-energie

Centraal stonden de ontwikkelingen op het gebied van solar en mobiliteit. Connekt had een vijftal panelleden uit het netwerk uitgenodigd om te vertellen waar zij op dit moment mee bezig zijn in relatie tot het thema. De deelnemers aan de Connekt Talk konden de panelleden vragen stellen.

Laadpaal op wielen

Een eerste presentatie was van Mick van der Spoel van het Solarteam Eindhoven. Het Solarteam bestaat uit 26 studenten die fulltime bezig zijn met de ontwikkeling van een zonne-auto. Het team heeft een zonne-auto ontwikkeld waar vier personen in kunnen en die 1200 km. kan rijden op één batterijlading. Bij de ontwikkeling is ook nagedacht hoe de zonne-auto kan bijdragen aan een maatschappelijke uitdaging. In het Klimaatakkoord staat dat in 2030 alle nieuwe personenauto’s emissievrij moeten zijn. Dit betekent dat alle elektrische auto’s vanaf 2030 gezamenlijk een energiebehoefte hebben die vergelijkbaar is met 2 miljoen huishoudens. Die energie moet ook naar de auto’s toe en daarvoor zijn er 1,8 miljoen laadpunten nodig. Dit vraagt nogal wat van het energienetwerk. En de opgewekte energie moet ook schoon zijn (niet uit kolencentrales) om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen.

Het Solarteam heeft nu de zonne-auto zo ontwikkeld, dat hij zijn energie kan delen met andere elektrische auto’s. De zonne-auto is dus eigenlijk een laadpaal op wielen. Bovendien willen ze het maximale uit de zon halen. Daarom is er een feature ingebouwd (ontwikkeld in samenwerking met NXP), waardoor de auto zelfstandig op zoek gaat naar de meest zonnige parkeerplek. Wanneer de auto detecteert dat hij in de schaduw staat, rijdt hij autonoom naar een meer zonnige plek. Op deze wijze kan hij zoveel mogelijk energie opwekken, die hij weer kan delen met andere elektrische auto’s.

Energie opwekken naast en in de weg

Na Mick kwam Joost van Gils van Heijmans aan het woord over de toepassing van zonnepanelen in infrastructurele projecten. Zo zijn er langs de A50 met behulp van EU-subsidie geluidsschermen geplaatst, met zonnepanelen erop. Aan beide kanten van het geluidsscherm wordt zonlicht opgevangen dat wordt omgezet in elektriciteit. De energie wordt geleverd aan de huizen die achter het geluidsscherm staan. Een andere mogelijkheid is het plaatsen van zonnepanelen op vangrails. Hierbij kun je echter over lange afstanden maar weinige panelen kwijt. Bovendien zit je al snel met je bedrading. Daarnaast loopt er een pilot met solarfalt. Dit werkt hetzelfde als vloerverwarming in huizen. De warmte van de zon wordt uit het wegdek gehaald.

Onderzoek naar ontwikkelingen

Maarten Verbeek van TNO vertelde dat TNO zich op verschillende niveaus met solar en mobiliteit bezighoudt. Zo zijn er ontwikkelingen op individueel voertuigniveau, bijvoorbeeld door het modelleren van drivetrains en het analyseren van nieuwe technologieën. Maar er wordt ook gekeken op systeemniveau, naar de interactie tussen mobiliteit en het energiesysteem. Hierbij gaat het dan niet over zonne-energie als directe aandrijving van het voertuig zelf (zoals bij de zonne-auto), maar over het opwekken van zonne-energie op andere locaties, zoals langs de weg of op daken van gebouwen.

TNO kijkt hoe het energiesysteem en het mobiliteitssysteem zo op elkaar kunnen worden afgestemd dat je in een soort optimum terecht komt. Zodat de opgewekte zonne-energie zo goed mogelijk wordt gebruikt en zo min mogelijk ‘weglekt’. Er wordt gekeken naar de gevolgen van meer zero-emissie mobiliteit en de hoeveelheid laadinfrastructuur die daarvoor nodig is en de gevolgen hiervan op de interactie met het energiesysteem en de openbare ruimte. TNO combineert hiervoor verkeersmodellen en energie-infrastructuurmodellen.

Hulp bij de overstap

Sahan Abeln van Shell vertelde dat de technologie steeds meer beschikbaar is voor klanten (in dit geval focussen we op vloten) om hun mobiliteit te elektrificeren. Elektriciteit is goedkoper qua energiekosten per kilometer. En de regelgeving stimuleert steeds meer in de richting van elektrisch rijden (bijvoorbeeld door zero-emissiezones). Ook verwachten de klachten steeds vaker een duurzaamheidsbeleid bij organisaties, waarbij schone mobiliteit een belangrijke rol speelt.

Er is echter nog geen pasklaar antwoord, het is een complex systeem. De powermarket is dynamisch en dingen veranderen steeds, de regelgeving en de spelregels hieromheen staan op dit moment nog niet helemaal vast, er is nog veel in ontwikkeling. Hoe het systeem ingericht moet worden, zowel op landelijk niveau, als voor de klant zelf, moet nog uitgevonden. Daarom durven veel mensen de nog niet verder te gaan. Anders doen ze nu een grote investering en moet het over een paar jaar weer helemaal anders.

Shell wil klanten helpen bij alle stappen van de elektrificatiereis en is zelf ook veel meer bezig met energie-opwekking. Momenteel kijkt Shell of het nuttig is om mobilityhubs te maken, waarin verschillende mobiliteitsaanbieders gedeeld gebruik kunnen maken van warehouses en laadinfrastructuur. Naast elektriciteit houdt Shell zich ook bezig met waterstof.

Solar on top

Het laatste panellid was Martijn Ildiz van IM Efficiency. IM Efficiency plaatst zonnepanelen op trucks. Dit zijn flexibele, flinterdunne zonnepanelen. De zonnepanelen leveren stroom tijdens het rijden, maar ook in stilstand, zodat de chauffeur niet zijn motor hoeft te laten draaien om zijn koelkast aan te houden of een kopje koffie te zetten. Op dit moment rijden er 10 vrachtauto’s op de openbare weg met solar on top, volgend jaar wordt dit verder uitgebreid.
Daarnaast is de organisatie bezig met mogelijke doorontwikkelingen. De technologie is zo ver om verbinding te maken met elektrische voertuigen (HEV, BEV, FCEV), want het zal een mix van dat alles worden als we het hebben over vrachtwagens. Ook kijkt IM Efficiency naar een slimme integratie met het lichtnet, zodat we niet alleen opladen uit het lichtnet, maar ook terugleveren aan het lichtnet. Zo worden alle vrachtauto’s gezamenlijk een mobiel zonnepark.

De solar panelleden en deelnemers aan de Connekt Talk ervaren nog wel een aantal knelpunten in de ontwikkelingen van solar en mobiliteit. Zo is er nog te veel sprake van hokjesdenken en is er mee samenwerking nodig. Ook werkt de wet- en regelgeving soms belemmerend (bijv. de Energiewet).