Geplaatst op 05 juni 2020
De toegang tot steden en andere dichtbevolkte gebieden in Nederland wordt een steeds grotere uitdaging. Op dinsdag 26 mei organiseerde Connekt een Connekt Talk over slim, dynamisch maatwerk in de toegang tot steden. Vanwege de COVID-19 pandemie vond deze Connekt Talk volledig online plaats. Vijf mobiliteitsexperts gaven hun visie op slimme toegang tot de stad.
Bas Bongers van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vertelt over de huidige activiteiten binnen Connected Transport Corridors. Deelnemende vervoerders zijn voorzien van connected technologie, waarmee zij in het voertuig of via een app continu in verbinding staan met wegbeheerders. Er zijn zes toepassingen mogelijk van connected rijden. Zo is er in-truck signalering en snelheidsadvies, in-truck informatie over gevaarlijke situaties en wegwerkzaamheden, zodat hierop geanticipeerd kan worden, actuele informatie over bijvoorbeeld brugopeningen, data voor planning en routering en het in-truck brengen van iVRI’s en wegsensoring, bijvoorbeeld bandenspanning. Naast beschikbare data op het hoofdwegennet is I&W in gesprek met G40 over de digitalisering van bijvoorbeeld verkeersborden, of venstertijden op het onderliggend wegennet.
De uitdagingen van de stad
Stefan van Dorp is beleidsadviseur goederenvervoer bij de gemeente Utrecht en vertelt over de uitdagingen waar de gemeente voor staat. In de 12e eeuw werd de Oudegracht gegraven voor de aanvoer van goederen. Aan het einde van die eeuw kwam de eerste tunnel van huiskelder naar werf/kade. En in de loop van de jaren kwamen daar steeds meer werfkelders bij.
In de twintigste eeuw zijn er steeds meer beperkingen gekomen voor verkeer. Dat begon in 1950 met beperkingen voor autoverkeer, vooral voor het zware verkeer. Nu heeft het verkeer in Utrecht met steeds meer beperkingen te maken, zoals vrachtwagenverboden, geslotenverklaringen, voetgangersgebieden etc.
De kelders rond de grachten uit de 12e eeuw staan nu, in 2020, op instorten. Ze zijn niet berekend op het huidige zware vervoer. De gemeente brengt nu met behulp van een wegenscan in kaart waar de werven en kelders zitten, want dat is nog niet eens allemaal bekend.
Naast onderhoud is er ook nieuw beleid. In het nieuwe beleid wordt gestuurd om minder impact van het goederenvervoer op de leefomgeving van mensen. Het goederenvervoer moet schoner (elektrisch/zero emissie), slimmer en lichter. Daarnaast moet de stad autoluwer zijn en moet er meer ruimte zijn voor fietsers en voetgangers. Dit beleid vraagt om een ander systeem en netwerk en om andere voertuigen. Handhaven wordt echter een uitdaging.
Presentatie van Stefan van Dorp
Cooperative Intelligent Access (CIXS)
Onlangs werd in het Financieele Dagblad een opiniestuk van Connektvoorzitter Nico Anten gepubliceerd waarin hij stelt dat bij winkelen hetzelfde principe gehanteerd zou kunnen worden als in de havenlogistiek. Herman Wagter, werkzaam bij Connekt, haalt dit artikel aan en vertelt dat de wensen voor zo’n principe voor winkelend personeel zijn: de beleving van één systeem (mensen willen niet naar verschillende apps om te reserveren voor verschillende winkels), concurrentie, open markt, keuze, innovatie, aandacht voor privacy en een integraal beeld voor bestuur, beleid en handhaving. Als we goed kijken komen deze wensen overeen met de wensen voor een systeem voor de gereguleerde logistieke toegang tot steden.
Er zijn verschillende partijen met erg veel wensen die tegengesteld lijken. De oplossing is een coöperatieve systeemarchitectuur. Een goed voorbeeld hiervan is het World Wide Web op Internet. Dit is een universeel systeem met een webbrowser als toegang. Binnen dat systeem zijn er miljoenen eigen webservers, leveranciers en keuzes van investering en functionaliteit. Dit kun je ook toepassen om kenmerken en restricties binnen een geografische locatie te ontsluiten. Elke wegbeheerder kan in eigen tempo een representatie van haar verkeersbesluiten uploaden waar gebruikers van de infrastructuur hun keuzes op baseren. De kracht van een coöperatieve systeemarchitectuur is dat heel veel individuele informatie bereikbaar is op dezelfde manier. Lokaal maatwerk in een groot systeem. In dezelfde architectuur kunnen ook dynamische verkeersbesluiten worden gedeeld. Denk bijvoorbeeld aan tijdelijke restricties voor gemotoriseerd verkeer rondom openings- en sluitingstijden van scholen. Een dergelijke architectuur is op dit moment nog niet gereed. De technologie hiervoor is al wel beschikbaar.
Slimme toegang in de praktijk
Bij Technolution zijn ze al bezig met slimme stedelijke toegang. Jop Spoelstra vertelt over Nordicway 2 en 3, een Europees project in Noorwegen, Zweden, Denemarken en Finland. Jop vertelt over twee cases die te maken hebben met een digitale ontheffing voor vrachtwagens. In beide gevallen delen lokale wegbeheerders data met de nationale verkeersmanagement-cloud. Dit gaat via een interchange server, waardoor verschillende dienstverleners hun data kunnen ophalen en hun producten kunnen bouwen. Het gaat dan om bijvoorbeeld boordcomputers in vrachtwagens.
De eerste implementatie is ontheffing voor vrachtwagens om gebruik te maken van de busstrook. Vrachtwagens kunnen onder bepaalde voorwaarden op de busbaan rijden. Dit gaat via geofencing. Een aanvraag voor de ontheffing moet gedaan worden bij de wegbeheerder. De data die geleverd wordt, mag ook gebruikt worden door andere dienstverleners. Alle data wordt via DATEXII gecommuniceerd, een gecertificeerde standaard die veelvuldig wordt gebruikt door Europese wegbeheerders.
Een volgende implementatie gaat over dynamisch toegangsmanagement met behulp van geo-zones, bijvoorbeeld in zero-emissie-zones en voetgangersgebieden. Ook hierbij gaat alle data via DataEx. De wegbeheerder kan vrij gedetailleerd het geofence aangeven, met de bijbehorende voorwaarden. Alle informatie is open source beschikbaar, ook voor bijvoorbeeld bewoners.
Europese ontwikkelingen
Edoardo Felici vertelt over de initiatieven vanuit de Europese Commissie. Als eerste noemt hij de Urban Vehicle Access Regulations (UVARs). Het gaat hierbij om een vorm van verkeersmanagement waarbij de toegang tot een specifieke locatie wordt beperkt voor voertuigen met bepaalde kenmerken, zoals de uitstoot, het gewicht, de omvang etc. In Nederland kennen we dit in de vorm van milieuzones, maar andere Europese landen hebben ook andere UVARs. Er zijn echter verschillende uitdagingen, zoals het feit dat er een grote groei en diversiteit is van de toepassingen van UVARs, de beperkte beschikbaarheid van de gestandaardiseerde data (niet machine readable), er weinig data is over buitenlandse voertuigen en dat het lastig is om de verschillende weggebruikers te informeren over de specifieke regels. De verschillende reisplanners weten niet altijd alle regels voor alle locaties.
Het Europese Parlement heeft een UVAR pilot opgezet met als doel het stimuleren van beschikbaarheid van real-time informatie over UVAR aan informatiediensten en weggebruikers. In deze pilot wordt bijvoorbeeld gekeken wordt naar meer standaardisatie, dataverzameling en duurzame borging van de dataverzameling bij minimaal vier lidstaten,
Daarnaast is Europa bezig met een herziening van de Delegated Act over voorziening van real-time verkeersinformatie (Actie B van de ITS Directive). Hier ligt een focus op lokale diensten op stadsniveau. Dit is een goede aanvulling op de reeds beschikbare informatie van de TEN-T corridors. Deze herziening is voorzien per Q1 2021.
Naast de ontwikkelingen op het gebied van Urban Vehicle Access wordt er op Europees niveau gewerkt aan Management for Electronic Traffic Regulation (METR). Het gaat hierbij om de digitale beschikbaarheid van verkeersregels en verkeersbesluiten. Dit wordt steeds belangrijker in het kader van ADAS en zelfrijdende systemen. Er wordt gewerkt aan de bestaande standaarden, bijvoorbeeld door DATEXII (uitwisseling verkeersinformatie) door te ontwikkelen en deze te laten opereren in combinatie met TN-ITS (uitwisseling statische wegkenmerken). In de toekomst worden wellicht aanvullende standaarden verkend.
De Connekt Talk werd afgesloten door Tom van Dam. De deelnemers kunnen voor vragen bij hem terecht. Tom kondigt ook de volgende Connekt Talk aan, welke plaats zal vinden op donderdag 3 september 2020. Thema van deze Talk: Van Intelligent Lockdown naar Smart Restart.
Naar de aanmeldpagina voor de Connekt Talk: Van Intelligent Lockdown naar Smart Restart.
Betrokkenen
